सर्वं सन्त्यज्य मुनयो यद्भजन्त्यात्मरूपतः । तच्छारभं त्रिपाद्ब्रह्म स्वमात्रमवशिष्यते ॥ ॐ भद्रं कर्णेभिः शृणुयाम देवाः । भद्रं पश्येमाक्षभिर्यजत्राः । स्थिरैरङ्गैस्तुष्टुवाँसस्तनूभिः । व्यशेम देवहितं यदायुः । स्वस्ति न इन्द्रो वृद्धश्रवाः । स्वस्ति नः पूषा विश्वदेवाः । स्वस्ति नस्तार्क्ष्यो अरिष्टनेमिः । स्वस्ति नो बृहस्पतिर्दधातु ॥ ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः ॥ अथ हैनं पैप्पलादो ब्रह्माणमुवाच भो भगवन् ब्रह्मविष्णुरुद्राणां मध्ये को वा अधिकतरो ध्येयः स्यात्तत्त्वमेव नो ब्रूहीति । तस्मै स होवाच पितामहश्च हे पैप्पलाद शृणु वाक्यमेतत् । बहूनि पुण्यानि कृतानि येन तेनैव लभ्यः परमेश्वरोऽसौ । यस्याङ्गजोऽहं हरिरिन्द्रमुख्या मोहान्न जानन्ति सुरेन्द्रमुख्याः ॥ १॥ प्रभुं वरेण्यं पितरं महेशं यो ब्रह्माणं विदधाति तस्मै । वेदांश्च सर्वान्प्रहिणोति चाग्र्यं तं वै प्रभुं पितरं देवतानाम् ॥ २॥ ममापि विष्णोर्जनकं देवमीड्यं योऽन्तकाले सर्वलोकान्संजहार ॥ ३॥ स एकः श्रेष्ठश्च सर्वशास्ता स एव वरिष्ठश्च । यो घोरं वेषमास्थाय शरभाख्यं महेश्वरः । नृसिंहं लोकहन्तारं संजघान महाबलः ॥ ४॥ हरिं हरन्तं पादाभ्यामनुयान्ति सुरेश्वराः । मावधीः पुरुषं विष्णुं विक्रमस्व महानसि ॥ ५॥ कृपया भगवान्विष्णुं विददार नखैः खरैः । चर्माम्बरो महावीरो वीरभद्रो बभूव ह ॥ ६॥ स एको रुद्रो ध्येयः सर्वेषां सर्वसिद्धये । यो ब्रह्मणः पञ्चवक्रहन्ता तस्मै रुद्राय नमो अस्तु ॥ ७॥ यो विस्फुलिङ्गेन ललाटजेन सर्वं जगद्भस्मसात्संकरोति । पुनश्च सृष्ट्वा पुनरप्यरक्षदेवं स्वतन्त्रं प्रकटीकरोति । तस्मै रुद्राय नमो अस्तु ॥ ८॥ यो वामपादेन जघान कालं घोरं पपेऽथो हालहलं दहन्तम् । तस्मै रुद्राय नमो अस्तु ॥ ९॥ यो वामपादार्चितविष्णुनेत्रस्तस्मै ददौ चक्रमतीव हृष्टः । तस्मै रुद्राय नमो अस्तु ॥ १०॥ यो दक्षयज्ञे सुरसङ्घान्विजित्य विष्णुं बबन्धोरगपाशेन वीरः । तस्मै रुद्राय नमो अस्तु ॥ ११॥ यो लीलयैव त्रिपुरं ददाह विष्णुं कविं सोमसूर्याग्निनेत्रः । सर्वे देवाः पशुतामवापुः स्वयं तस्मात्पशुपतिर्बभूव । तस्मै रुद्राय नमो अस्तु ॥ १२॥ यो मत्स्यकूर्मादिवराहसिंहा- न्विष्णुं क्रमन्तं वामनमादिविष्णुम् । विविक्लवं पीड्यमानं सुरेशं भस्मीचकार मन्मथं यमं च । तस्मै रुद्राय नमो अस्तु ॥ १३॥ एवं प्रकारेण बहुधा प्रतुष्ट्वा क्षमापयामासुर्नीलकण्ठं महेश्वरम् । तापत्रयसमुद्भूतजन्ममृत्युजरादिभिः । नाविधानि दुःखानि जहार परमेश्वरः ॥१४॥ एवं मन्त्रैः प्रार्थ्यमान आत्मा वै सर्वदेहिनाम् । शङ्करो भगवानाद्यो ररक्ष सकलाः प्रजाः ॥ १५॥ यत्पादाम्भोरुहद्वन्द्वं मृग्यते विष्णुना सह । स्तुत्वा स्तुत्यं महेशानमवाङ्मनसगोचरम् ॥ १६॥ भक्त्या नम्रतनोर्विष्णोः प्रसादमकरोद्विभुः । यतो वाचो निवर्तन्ते अप्राप्य मनसा सह । आनन्दं ब्रह्मणो विद्वान्न बिभेति कदाचनेति ॥ १७॥ अणोरणीयान्महतो महीया- नात्मास्यजन्तोर्निहितो गुहायाम् । तमक्रतुं पश्यति वीतशोको धातुःप्रसादान्महिमानमीशम् ॥ १८॥ वसिष्ठवैयासकिवामदेव- विरिञ्चिमुख्यैर्हृदि भाव्यमानः । सनत्सुजातादिसनातनाद्यै- रीड्यो महेशो भगवानादिदेवः ॥ १९॥ सत्यो नित्यः सर्वसाक्षी महेशो नित्यानन्दो निर्विकल्पो निराख्यः । अचिन्त्यशक्तिर्भगवान्गिरीशः स्वाविद्यया कल्पितमानभूमिः ॥ २०॥ अतिमोहकरी माया मम विष्णोश्च सुव्रत । तस्य पादाम्बुजध्यानाद्दुस्तरा सुतरा भवेत् ॥ २१॥ विष्णुर्विश्वजगद्योनिः स्वांशभूतैः स्वकैः सह । ममांशसंभवो भूत्वा पालयत्यखिलं जगत् ॥ २२॥ विनाशं कालतो याति ततोऽन्यत्सकलं मृषा । ॐ तस्मै महाग्रासाय महादेवाय शूलिने । महेश्वराय मृडाय तस्मै रुद्राय नमो अस्तु ॥ २३॥ एको विष्णुर्महद्भूतं पृथग्भूतायनेकशः । त्रींल्लोकान्व्याप्य भूतात्मा भुङ्क्ते विश्वभुगव्ययः ॥ २४॥ चतुर्भिश्च चतुर्भिश्च द्वाभ्यां पञ्चमिरेव च । हूयते च पुनर्द्वाभ्यां स मे विष्णुः प्रसीदतु ॥ २५॥ ब्रह्मार्पणं ब्रह्म हविर्ब्रह्माग्नौ ब्रह्मणा हुतम् । ब्रह्मैव तेन गन्तव्यं ब्रह्मकर्मसमाधिना ॥ २६॥ शरा जीवास्तदङ्गेषु भाति नित्यं हरिः स्वयम् । ब्रह्मैव शरभः साक्षान्मोक्षदोऽयं महामुने ॥ २७॥ मायावशादेव देवा मोहिता ममतादिभिः । तस्य माहात्म्यलेशांशं वक्तुं केनाप्य शक्यते ॥ २८॥ परात्परतरं ब्रह्म यत्परात्परतो हरिः । परात्परतरो हीशस्तस्मात्तुल्योऽधिको न हि ॥ २९॥ एक एव शिवो नित्यस्ततोऽन्यत्सकलं मृषा । तस्मात्सर्वान्परित्यज्य ध्येयान्विष्ण्वादिकान्सुरान् ॥ ३०॥ शिव एव सदा ध्येयः सर्वसंसारमोचकः । तस्मै महाग्रासाय महेश्वराय नमः ॥ ३१॥ पैप्पलादं महाशास्त्रं न देयं यस्य कस्यचित् । नास्तिकाय कृतघ्नाय दुर्वृत्ताय दुरात्मने ॥ ३२॥ दांभिकाय नृशंसाय शठायानृतभाषिणे । सुव्रताय सुभक्ताय सुवृत्ताय सुशीलिने ॥ ३३॥ गुरुभक्ताय दान्ताय शान्ताय ऋजुचेतसे । शिवभक्ताय दातव्यं ब्रह्मकर्मोक्तधीमते ॥ ३४॥ स्वभक्तायैव दातव्यमकृतघ्नाय सुव्रतम् । न दातव्यं सदा गोप्यं यत्नेनैव द्विजोत्तम ॥ ३५॥ एतत्पैप्पलादं महाशास्त्रं योऽधीते श्रावयेद्द्विजः स जन्ममरणेभ्यो मुक्तो भवति । यो जानीते सोऽमृतत्वं च गच्छति । गर्भवासाद्विमुक्तो भवति । सुरापानात्पूतो भवति । स्वर्णस्तेयात्पूतो भवति । ब्रह्महत्यात्पूतो भवति । गुरुतल्पगमनात्पूतो भवति । स सर्वान्वेदानधीतो भवति । स सर्वान्देवान्ध्यातो भवति । स समस्तमहापातको- पपातकात्पूतो भवति । तस्मादविमुक्तमाश्रितो भवति । स सततं शिवप्रियो भवति । स शिवसायुज्यमेति । न स पुनरावर्तते न स पुनरावर्तते । ब्रह्मैव भवति । इत्याह भगवान्ब्रह्मेत्युपनिषत् ॥ ॐ भद्रं कर्णेभिः शृणुयाम देवाः । भद्रं पश्येमाक्षभिर्यजत्राः । स्थिरैरङ्गैस्तुष्टुवाँसस्तनूभिः । व्यशेम देवहितं यदायुः । स्वस्ति न इन्द्रो वृद्धश्रवाः । स्वस्ति नः पूषा विश्ववेदाः । स्वस्ति नस्तार्क्ष्यो अरिष्टनेमिः । स्वस्ति नो बृहस्पतिर्दधातु । ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः ॥ इति शरभोपनिषत्समाप्ता ॥
Om ! O Devas, may we hear with our ears what is auspicious; May we see with our eyes what is auspicious, O ye worthy of worship ! May we enjoy the term of life allotted by the Devas, Praising them with our body and limbs steady ! May the glorious Indra bless us ! May the all-knowing Sun bless us ! May Garuda, the thunderbolt for evil, bless us ! May Brihaspati grant us well-being ! Om ! Let there be Peace in me ! Let there be Peace in my environment ! Let there be Peace in the forces that act on me ! I am saluting that primeval God who is the Lord, who is the best, who is the father of the world, who is the greatest among gods, who has created Brahma, who gave all Vedas to Brahma in the beginning, who is the father of Vishnu and other devas, who merits praise, and who at the time of deluge destroys the world. He is the only one who is greater than every body, who is the best and who rules over others. 1-2 That very strong Maheswara took the horrifying form of Sarabha and killed Narasimha who was destroying the world. (Sarabha is the avatar of Shiva which is a combination of eagle, lion and man.) 3 That god with his sharp claws tore, Vishnu who took the form of Narasimha. He who was wearing the hide became Veerabhadra. 4 For every one desiring to get all occult powers, he is the one who should be meditated. Salutations to that Rudra who tore away the fifth head of Brahma. 5 Salutations to that Rudra who kicked Kala the God of death and made him fall and also him who drank the burning Halahala poison. 6 Salutations to that Rudra whose feet were worshipped by the flower of Vishnu’s eyes and who being pleased gave him the holy wheel (Chakra). 7 The one, who has crossed sorrows, sees that God, who is atom within an atom, gross among the gross, who as Atma hidden in the heart of beings and who is beyond physical action, clearly because of these reasons. 8 Salutations to that Rudra who is the greatest god, who holds the Soola (spear) in his hand, who has a big swallowing mouth, who is the Maheswara and whose blessing has good effects. 9 “Chara”, indicates beings which move and because Brahmam shines in the half of their body as Hari, it is called Sarabham. Hey great sage, that can grant salvation directly. 10 Any twice born who reads this, which is called “the great Sastra of Paippalada” or makes others read it, would get rid of births and deaths and attain salvation. The Upanishad tells that he will become similar to Brahma. Om ! O Devas, may we hear with our ears what is auspicious; May we see with our eyes what is auspicious, O ye worthy of worship ! May we enjoy the term of life allotted by the Devas, Praising them with our body and limbs steady ! May the glorious Indra bless us ! May the all-knowing Sun bless us ! May Garuda, the thunderbolt for evil, bless us ! May Brihaspati grant us well-being ! Om ! Let there be Peace in me ! Let there be Peace in my environment ! Let there be Peace in the forces that act on me ! Here ends the Sarabhopanishad, as contained in the Atharva-Veda.
sarvaṃ santyajya munayo yadbhajantyātmarūpataḥ । tacchārabhaṃ tripādbrahma svamātramavaśiṣyate ॥ oṃ bhadraṃ karṇebhiḥ śṛṇuyāma devāḥ । bhadraṃ paśyemākṣabhiryajatrāḥ । sthirairaṅgaistuṣṭuvām̐sastanūbhiḥ । vyaśema devahitaṃ yadāyuḥ । svasti na indro vṛddhaśravāḥ । svasti naḥ pūṣā viśvadevāḥ । svasti nastārkṣyo ariṣṭanemiḥ । svasti no bṛhaspatirdadhātu ॥ oṃ śāntiḥ śāntiḥ śāntiḥ ॥ atha hainaṃ paippalādo brahmāṇamuvāca bho bhagavan brahmaviṣṇurudrāṇāṃ madhye ko vā adhikataro dhyeyaḥ syāttattvameva no brūhīti । tasmai sa hovāca pitāmahaśca he paippalāda śṛṇu vākyametat । bahūni puṇyāni kṛtāni yena tenaiva labhyaḥ parameśvaro'sau । yasyāṅgajo'haṃ haririndramukhyā mohānna jānanti surendramukhyāḥ ॥ 1॥ prabhuṃ vareṇyaṃ pitaraṃ maheśaṃ yo brahmāṇaṃ vidadhāti tasmai । vedāṃśca sarvānprahiṇoti cāgryaṃ taṃ vai prabhuṃ pitaraṃ devatānām ॥ 2॥ mamāpi viṣṇorjanakaṃ devamīḍyaṃ yo'ntakāle sarvalokānsaṃjahāra ॥ 3॥ sa ekaḥ śreṣṭhaśca sarvaśāstā sa eva variṣṭhaśca । yo ghoraṃ veṣamāsthāya śarabhākhyaṃ maheśvaraḥ । nṛsiṃhaṃ lokahantāraṃ saṃjaghāna mahābalaḥ ॥ 4॥ hariṃ harantaṃ pādābhyāmanuyānti sureśvarāḥ । māvadhīḥ puruṣaṃ viṣṇuṃ vikramasva mahānasi ॥ 5॥ kṛpayā bhagavānviṣṇuṃ vidadāra nakhaiḥ kharaiḥ । carmāmbaro mahāvīro vīrabhadro babhūva ha ॥ 6॥ sa eko rudro dhyeyaḥ sarveṣāṃ sarvasiddhaye । yo brahmaṇaḥ pañcavakrahantā tasmai rudrāya namo astu ॥ 7॥ yo visphuliṅgena lalāṭajena sarvaṃ jagadbhasmasātsaṃkaroti । punaśca sṛṣṭvā punarapyarakṣadevaṃ svatantraṃ prakaṭīkaroti । tasmai rudrāya namo astu ॥ 8॥ yo vāmapādena jaghāna kālaṃ ghoraṃ pape'tho hālahalaṃ dahantam । tasmai rudrāya namo astu ॥ 9॥ yo vāmapādārcitaviṣṇunetrastasmai dadau cakramatīva hṛṣṭaḥ । tasmai rudrāya namo astu ॥ 10॥ yo dakṣayajñe surasaṅghānvijitya viṣṇuṃ babandhoragapāśena vīraḥ । tasmai rudrāya namo astu ॥ 11॥ yo līlayaiva tripuraṃ dadāha viṣṇuṃ kaviṃ somasūryāgninetraḥ । sarve devāḥ paśutāmavāpuḥ svayaṃ tasmātpaśupatirbabhūva । tasmai rudrāya namo astu ॥ 12॥ yo matsyakūrmādivarāhasiṃhā- nviṣṇuṃ kramantaṃ vāmanamādiviṣṇum । viviklavaṃ pīḍyamānaṃ sureśaṃ bhasmīcakāra manmathaṃ yamaṃ ca । tasmai rudrāya namo astu ॥ 13॥ evaṃ prakāreṇa bahudhā pratuṣṭvā kṣamāpayāmāsurnīlakaṇṭhaṃ maheśvaram । tāpatrayasamudbhūtajanmamṛtyujarādibhiḥ । nāvidhāni duḥkhāni jahāra parameśvaraḥ ॥14॥ evaṃ mantraiḥ prārthyamāna ātmā vai sarvadehinām । śaṅkaro bhagavānādyo rarakṣa sakalāḥ prajāḥ ॥ 15॥ yatpādāmbhoruhadvandvaṃ mṛgyate viṣṇunā saha । stutvā stutyaṃ maheśānamavāṅmanasagocaram ॥ 16॥ bhaktyā namratanorviṣṇoḥ prasādamakarodvibhuḥ । yato vāco nivartante aprāpya manasā saha । ānandaṃ brahmaṇo vidvānna bibheti kadācaneti ॥ 17॥ aṇoraṇīyānmahato mahīyā- nātmāsyajantornihito guhāyām । tamakratuṃ paśyati vītaśoko dhātuḥprasādānmahimānamīśam ॥ 18॥ vasiṣṭhavaiyāsakivāmadeva- viriñcimukhyairhṛdi bhāvyamānaḥ । sanatsujātādisanātanādyai- rīḍyo maheśo bhagavānādidevaḥ ॥ 19॥ satyo nityaḥ sarvasākṣī maheśo nityānando nirvikalpo nirākhyaḥ । acintyaśaktirbhagavāngirīśaḥ svāvidyayā kalpitamānabhūmiḥ ॥ 20॥ atimohakarī māyā mama viṣṇośca suvrata । tasya pādāmbujadhyānāddustarā sutarā bhavet ॥ 21॥ viṣṇurviśvajagadyoniḥ svāṃśabhūtaiḥ svakaiḥ saha । mamāṃśasaṃbhavo bhūtvā pālayatyakhilaṃ jagat ॥ 22॥ vināśaṃ kālato yāti tato'nyatsakalaṃ mṛṣā । oṃ tasmai mahāgrāsāya mahādevāya śūline । maheśvarāya mṛḍāya tasmai rudrāya namo astu ॥ 23॥ eko viṣṇurmahadbhūtaṃ pṛthagbhūtāyanekaśaḥ । trīṃllokānvyāpya bhūtātmā bhuṅkte viśvabhugavyayaḥ ॥ 24॥ caturbhiśca caturbhiśca dvābhyāṃ pañcamireva ca । hūyate ca punardvābhyāṃ sa me viṣṇuḥ prasīdatu ॥ 25॥ brahmārpaṇaṃ brahma havirbrahmāgnau brahmaṇā hutam । brahmaiva tena gantavyaṃ brahmakarmasamādhinā ॥ 26॥ śarā jīvāstadaṅgeṣu bhāti nityaṃ hariḥ svayam । brahmaiva śarabhaḥ sākṣānmokṣado'yaṃ mahāmune ॥ 27॥ māyāvaśādeva devā mohitā mamatādibhiḥ । tasya māhātmyaleśāṃśaṃ vaktuṃ kenāpya śakyate ॥ 28॥ parātparataraṃ brahma yatparātparato hariḥ । parātparataro hīśastasmāttulyo'dhiko na hi ॥ 29॥ eka eva śivo nityastato'nyatsakalaṃ mṛṣā । tasmātsarvānparityajya dhyeyānviṣṇvādikānsurān ॥ 30॥ śiva eva sadā dhyeyaḥ sarvasaṃsāramocakaḥ । tasmai mahāgrāsāya maheśvarāya namaḥ ॥ 31॥ paippalādaṃ mahāśāstraṃ na deyaṃ yasya kasyacit । nāstikāya kṛtaghnāya durvṛttāya durātmane ॥ 32॥ dāṃbhikāya nṛśaṃsāya śaṭhāyānṛtabhāṣiṇe । suvratāya subhaktāya suvṛttāya suśīline ॥ 33॥ gurubhaktāya dāntāya śāntāya ṛjucetase । śivabhaktāya dātavyaṃ brahmakarmoktadhīmate ॥ 34॥ svabhaktāyaiva dātavyamakṛtaghnāya suvratam । na dātavyaṃ sadā gopyaṃ yatnenaiva dvijottama ॥ 35॥ etatpaippalādaṃ mahāśāstraṃ yo'dhīte śrāvayeddvijaḥ sa janmamaraṇebhyo mukto bhavati । yo jānīte so'mṛtatvaṃ ca gacchati । garbhavāsādvimukto bhavati । surāpānātpūto bhavati । svarṇasteyātpūto bhavati । brahmahatyātpūto bhavati । gurutalpagamanātpūto bhavati । sa sarvānvedānadhīto bhavati । sa sarvāndevāndhyāto bhavati । sa samastamahāpātako- papātakātpūto bhavati । tasmādavimuktamāśrito bhavati । sa satataṃ śivapriyo bhavati । sa śivasāyujyameti । na sa punarāvartate na sa punarāvartate । brahmaiva bhavati । ityāha bhagavānbrahmetyupaniṣat ॥ oṃ bhadraṃ karṇebhiḥ śṛṇuyāma devāḥ । bhadraṃ paśyemākṣabhiryajatrāḥ । sthirairaṅgaistuṣṭuvām̐sastanūbhiḥ । vyaśema devahitaṃ yadāyuḥ । svasti na indro vṛddhaśravāḥ । svasti naḥ pūṣā viśvavedāḥ । svasti nastārkṣyo ariṣṭanemiḥ । svasti no bṛhaspatirdadhātu । oṃ śāntiḥ śāntiḥ śāntiḥ ॥ iti śarabhopaniṣatsamāptā ॥