जाबाल्युपनिषद्वेद्यपदतत्त्वस्वरूपकम् । पारमैश्वर्यविभवं रामचन्द्रपदं भजे ॥ ॐ आप्यायन्तु मामाङ्गानि वाक्प्राणश्चक्षुः श्रोत्रमथो बलमिन्द्रियाणि च ॥ सर्वाणि सर्वं ब्रह्मोपनिषदं माहं ब्रह्म निराकुर्यां मा मा ब्रह्म निराकरोदनिराकरणमस्त्वनिराकरणं मेस्तु तदात्मनि निरते य उपनिषत्सु धर्मास्ते मयि सन्तु ते मयि सन्तु ॥ ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः ॥ हरिः ॐ ॥ अथ हैनं भगवन्तं जाबालिं पैप्पलादिः पप्रच्छ भगवन्मे ब्रूहि परमतत्त्वरहस्यम् । किं तत्त्वं को जीवः कः पशुः क ईशः को मोक्षोपाय इति । स तं होवाच साधु पृष्टं सर्वं निवेदयामि यथाज्ञातमिति । पुनः स तमुवाच कुतस्त्वया ज्ञातमिति । पुनः स तमुवाच षडाननादिति । पुनः स तमुवाच तेनाथ कुतो ज्ञातमिति । पुनः स तमुवाच तेनेशानादिति । पुनः स तमुवाच कथं तस्मात्तेन ज्ञातमिति । पुनः स तमुवाच तदु[पासनादिति । पुनः स तमुवाच भगवन्कृपया मे सरहस्यं सर्वं निवेदयेति । स तेन पृष्टः सर्वं निवेदयामास तत्त्वम् । पशुपतिरहङ्काराविष्टः संसारी जीवः स एव पशुः । सर्वज्ञः पञ्चकृत्यसंपन्नः सर्वेश्वर ईशः पशुपतिः । के पशव इति पुनः स तमुवाच जीवाः पशव उक्ताः । तत्पतित्वात्पशुपतिः । स पुनस्तं होवाच कथं जीवाः पशव इति । कथं तत्पतिरिति । स तमुवाच यथा तृणाशिनो विवेकहीनाः परप्रेष्याः कृष्यादिकर्मसु नियुक्ताः सकलदुःखसहाः स्वस्वामिबध्यमाना गवादयः पशवः । यथा तत्स्वामिन इव सर्वज्ञ ईशः पशुपतिः । तज्ज्ञानं केनोपायेन जायते । पुनः स तमुवाच विभूतिधारणादेव । तत्प्रकारः कथमिति । कुत्रकुत्र धार्यम् । पुनः स तमुवाच सद्योजातादिपञ्चब्रह्ममन्त्रैर्भस्म संगृह्याग्निरिति भस्मेत्यनेनाभिमन्त्र्य मानस्तोक इति समुद्धृत्य जलेन संसृज्य त्र्यायुपमिति शिरोललाटवक्षःस्कन्धेष्विति तिसृभिस्त्र्यायुपैस्त्रियम्बकैस्तिस्रो रेखाः प्रकुर्वीत । व्रतमेतच्छाम्भवं सर्वेषु वेदेषु वेदवादिभिरुक्तं भवति । तत्समाचरेन्मुमुक्षुर्न पुनर्भवाय । अथ सनत्कुमारः प्रमाणं पृच्छति । त्रिपुण्ड्रधारणस्य त्रिधः रेखा आललाटादाचक्षुषोराभ्रुवोर्मध्यतश्च । यास्य प्रथमा रेखा सा गार्हपत्यश्चाकारो रजो भूर्लोकः स्वात्मा क्रियाशक्तिः ऋग्वेदः प्रातःसवनं प्रजापतिर्देवो देवतेति । यास्य द्वितीया रेखा सा दक्षिणाग्निरुकारः सत्वमन्तरिक्षमन्तरात्मा चेच्छाशक्तिर्यजुर्वेदो माध्यन्दिनसवनं विष्णुर्देवो देवतेति । यास्य तृतीया रेखा साहवनीयो मकारस्तमो द्यौर्लोकः परमात्मा ज्ञानशक्तिः सामवेदस्तृतीयसवनं महादेवो देवतेति त्रिपुण्ड्रं भस्मना करोति । यो विद्वान्ब्रह्मचारी गृही वानप्रस्थो यतिर्वा स महापातकोपपातकेभ्यः पूतो भवति । स सर्वान्देवान्ध्यातो भवति । स सर्वेषु तीर्थेषु स्नातो भवति । स सकलरुद्रमन्त्रजापी भवति । न स पुनरावर्तते न स पुनरावर्तते ॥ इति । ॐ सत्यमित्युपनिषत् ॥ ॐ आप्यायन्तु मामाङ्गानि वाक्प्राणश्चक्षुः श्रोत्रमथो बलमिन्द्रियाणि च ॥ सर्वाणि सर्वं ब्रह्मोपनिषदं माहं ब्रह्म निराकुर्यां मा मा ब्रह्म निराकरोदनिराकरणमस्त्वनिराकरणं मेस्तु तदात्मनि निरते य उपनिषत्सु धर्मास्ते मयि सन्तु ते मयि सन्तु ॥ ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः ॥ हरिः ॐ तत्सत् ॥ इति श्रीजाबाल्युपनिषत्समाप्ता ॥
Om ! Let my limbs and speech, Prana, eyes, ears, vitality And all the senses grow in strength. All existence is the Brahman of the Upanishads. May I never deny Brahman, nor Brahman deny me. Let there be no denial at all: Let there be no denial at least from me. May the virtues that are proclaimed in the Upanishads be in me, Who am devoted to the Atman; may they reside in me. Om ! Let there be Peace in me ! Let there be Peace in my environment ! Let there be Peace in the forces that act on me ! The Sage Pippalada approached Sage Jabali and asked him, “Oh God like sage, please teach me the secret of the absolute philosophy. What is Thathwa (principle)? Who is Jeeva (being)? What is Pasu? Who is Ishwara? And what is the method for salvation?” Thus asked sage Jabali explained to him everything as follows: Jeeva (being) is nothing but God (the Lord of all beings - Pasupathi) himself who is acting the role of egoism. That Jeeva (being) is the Pasu. Pasupathi is he who knows everything, who does the five jobs like creation, and who is the Lord of all beings. Pasu (in common parlance) are those animals which eat grass, which do not have viveka (knowledge to differentiate), which are driven by others, which are made to work in jobs like agriculture and which undergo lot of sufferings. Similar to the owner of such animals is the God Pasupathi who rules over all beings. To the question, “What trick is there to acquire such knowledge?“. Jabali replied, “By wearing of the holy ash". He further told, “After taking the holy ash in hand by reciting the five Brahma mantras starting with ‘Sathyojatham’, and chanting “Agnirithi Basma (Hoy ash is fire)”, mix it with water by chanting, “Manasthoke” and then wear the holy ash in head, forehead and shoulders in sets of three lines chanting the three mantras “trayayusham”. Further wear these by chanting the three mantras starting with “Trayayusham” and the mantra “Tryambakam” is called Sambhava penance. Those with knowledge of Veda say that this has been told in all Vedas. For avoiding rebirth, the people with eternal wisdom, should adopt this. Among the three lines, the first one is Garhapathya (the domestic fire), the letter Aa, the quality of Rajas, earth, Jeevathma (soul of beings), the power of creation, Rigveda, time of dawn and its God is Lord Brahma. The second line is Dakshinagni (Fire of the south), the letter Uu, the quality of Sathva, atmosphere, the soul inside the body, the power of desire, Yajurveda, the time of noon, and its God is Lord Vishnu. The third line is the Ahavaneeya agni (the fire of the Sun), the letter Ma, the quality of Thamas, the place of Gods, the Paramatma, the power of knowledge, Samaveda, the time of dusk and its God is Shiva. That individual, who wears holy ash, whether he is a Brahmachari or Sanyasi, gets rid of great as well as minor sins. He becomes fit to worship all gods; he becomes one who has taken bath in all holy waters and the one who has chanted all the Rudra mantras. He does not have rebirth. This Upanishad tells that, it is sworn that he will not have rebirth. Om ! Let my limbs and speech, Prana, eyes, ears, vitality And all the senses grow in strength. All existence is the Brahman of the Upanishads. May I never deny Brahman, nor Brahman deny me. Let there be no denial at all: Let there be no denial at least from me. May the virtues that are proclaimed in the Upanishads be in me, Who am devoted to the Atman; may they reside in me. Om ! Let there be Peace in me ! Let there be Peace in my environment ! Let there be Peace in the forces that act on me ! Here ends the Jabali Upanishad, included in the Sama-Veda.
jābālyupaniṣadvedyapadatattvasvarūpakam । pāramaiśvaryavibhavaṃ rāmacandrapadaṃ bhaje ॥ oṃ āpyāyantu māmāṅgāni vākprāṇaścakṣuḥ śrotramatho balamindriyāṇi ca ॥ sarvāṇi sarvaṃ brahmopaniṣadaṃ māhaṃ brahma nirākuryāṃ mā mā brahma nirākarodanirākaraṇamastvanirākaraṇaṃ mestu tadātmani nirate ya upaniṣatsu dharmāste mayi santu te mayi santu ॥ oṃ śāntiḥ śāntiḥ śāntiḥ ॥ hariḥ oṃ ॥ atha hainaṃ bhagavantaṃ jābāliṃ paippalādiḥ papraccha bhagavanme brūhi paramatattvarahasyam । kiṃ tattvaṃ ko jīvaḥ kaḥ paśuḥ ka īśaḥ ko mokṣopāya iti । sa taṃ hovāca sādhu pṛṣṭaṃ sarvaṃ nivedayāmi yathājñātamiti । punaḥ sa tamuvāca kutastvayā jñātamiti । punaḥ sa tamuvāca ṣaḍānanāditi । punaḥ sa tamuvāca tenātha kuto jñātamiti । punaḥ sa tamuvāca teneśānāditi । punaḥ sa tamuvāca kathaṃ tasmāttena jñātamiti । punaḥ sa tamuvāca tadu[pāsanāditi । punaḥ sa tamuvāca bhagavankṛpayā me sarahasyaṃ sarvaṃ nivedayeti । sa tena pṛṣṭaḥ sarvaṃ nivedayāmāsa tattvam । paśupatirahaṅkārāviṣṭaḥ saṃsārī jīvaḥ sa eva paśuḥ । sarvajñaḥ pañcakṛtyasaṃpannaḥ sarveśvara īśaḥ paśupatiḥ । ke paśava iti punaḥ sa tamuvāca jīvāḥ paśava uktāḥ । tatpatitvātpaśupatiḥ । sa punastaṃ hovāca kathaṃ jīvāḥ paśava iti । kathaṃ tatpatiriti । sa tamuvāca yathā tṛṇāśino vivekahīnāḥ parapreṣyāḥ kṛṣyādikarmasu niyuktāḥ sakaladuḥkhasahāḥ svasvāmibadhyamānā gavādayaḥ paśavaḥ । yathā tatsvāmina iva sarvajña īśaḥ paśupatiḥ । tajjñānaṃ kenopāyena jāyate । punaḥ sa tamuvāca vibhūtidhāraṇādeva । tatprakāraḥ kathamiti । kutrakutra dhāryam । punaḥ sa tamuvāca sadyojātādipañcabrahmamantrairbhasma saṃgṛhyāgniriti bhasmetyanenābhimantrya mānastoka iti samuddhṛtya jalena saṃsṛjya tryāyupamiti śirolalāṭavakṣaḥskandheṣviti tisṛbhistryāyupaistriyambakaistisro rekhāḥ prakurvīta । vratametacchāmbhavaṃ sarveṣu vedeṣu vedavādibhiruktaṃ bhavati । tatsamācarenmumukṣurna punarbhavāya । atha sanatkumāraḥ pramāṇaṃ pṛcchati । tripuṇḍradhāraṇasya tridhaḥ rekhā ālalāṭādācakṣuṣorābhruvormadhyataśca । yāsya prathamā rekhā sā gārhapatyaścākāro rajo bhūrlokaḥ svātmā kriyāśaktiḥ ṛgvedaḥ prātaḥsavanaṃ prajāpatirdevo devateti । yāsya dvitīyā rekhā sā dakṣiṇāgnirukāraḥ satvamantarikṣamantarātmā cecchāśaktiryajurvedo mādhyandinasavanaṃ viṣṇurdevo devateti । yāsya tṛtīyā rekhā sāhavanīyo makārastamo dyaurlokaḥ paramātmā jñānaśaktiḥ sāmavedastṛtīyasavanaṃ mahādevo devateti tripuṇḍraṃ bhasmanā karoti । yo vidvānbrahmacārī gṛhī vānaprastho yatirvā sa mahāpātakopapātakebhyaḥ pūto bhavati । sa sarvāndevāndhyāto bhavati । sa sarveṣu tīrtheṣu snāto bhavati । sa sakalarudramantrajāpī bhavati । na sa punarāvartate na sa punarāvartate ॥ iti । oṃ satyamityupaniṣat ॥ oṃ āpyāyantu māmāṅgāni vākprāṇaścakṣuḥ śrotramatho balamindriyāṇi ca ॥ sarvāṇi sarvaṃ brahmopaniṣadaṃ māhaṃ brahma nirākuryāṃ mā mā brahma nirākarodanirākaraṇamastvanirākaraṇaṃ mestu tadātmani nirate ya upaniṣatsu dharmāste mayi santu te mayi santu ॥ oṃ śāntiḥ śāntiḥ śāntiḥ ॥ hariḥ oṃ tatsat ॥ iti śrījābālyupaniṣatsamāptā ॥