सावित्र्युपनिषद्वेद्यचित्सावित्रपदोज्ज्वलम् । प्रतियोगिविनिर्मुक्तं रामचन्द्रपदं भजे ॥ १॥ सावित्र्यात्ना पाशुपतं परं ब्रह्मावधूतकम् । त्रिपुरातपनं देवी त्रीपुरा कठभावना ॥ २॥ ॐ आप्यायन्तु ममान्गानि वाक्प्राणश्चक्षुः श्रोत्रमथो बल-मिन्द्रियाणि च । सर्वाणि सर्वं ब्रह्मोपनिषदं माहं ब्रह्म नि-राकुर्यां मा मा ब्रह्म निराकरोदनिराकरणम-स्त्वनिराकरणं मेऽस्तु । तदात्मनि निरते य उपनिषत्सु धर्मास्ते मयि सन्तु ते मयि सन्तु ॥ ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः ॥ हरिः ॐ ॥ कः सविता क सावित्री अग्निरेव सविता पृथिवी सावित्री स यत्राग्निस्तत्पृथिवी यत्र वै पृथिवी तत्राग्निस्ते द्वे योनी तदेकं मिथुनम् ॥~१॥ कः सविता का सवित्री वरुण एव सवितापः सावित्री स यत्र वरुण-स्तदापो यत्र वा आपस्तद्वरुणस्ते द्वे योनिस्तदेकं मिथुनम् ॥~२॥ कः सविता क सावित्री वायुरेव सविताकाशः सावित्री स यत्र वायुस्तदाकाशो यत्र वा आकाशस्तद्वायुस्ते द्वे योनिस्तदेकं मिथुनम् ॥~३॥ कः सविता का सावित्री यज्ञ एव सविता चन्दांसि सावित्री स यत्र यज्ञस्तत्र चन्दांसि यत्र वा चन्दांसि स यज्ञस्ते द्वे योनिस्तदेकं मिथुनम् ॥ ४॥ कः सविता का सावित्री स्तनयित्रुरेव सविता विद्युत्सावित्री स यत्र स्तनयित्रुस्तद्विद्युत् यत्र वा विद्युत्तत्र स्तनयित्रुस्ते द्वे योनिस्तदेकं मिथुनम् ॥ ५॥ कः सविता का सावित्री आदित्य एव सविता द्यौः सावित्री स यत्रादित्यस्तद्द्यौर्यत्र वा द्यौस्तदादित्यस्ते द्वे योनिस्तदेकं मिथुनम् ॥ ६॥ कः सविता का सावित्री चन्द्र एव सविता नक्षत्राणि सावित्री स यत्र चन्द्रस्तन्नक्षत्राणि यत्र वा नक्षत्राणे स चन्द्रमास्ते द्वे योनिस्तदेकं मिथुनम् ॥ ७॥ कः सविता का सावित्री मन एव सविता वाक् सावित्री स यत्र मनस्तद्वाक् यत्र वा वाक् तन्मनस्ते द्वे योनिस्तदेकं मिथुनम् ॥ ८॥ कः सविता का सावित्री पुरुप एव सविता स्त्री सावित्री स यत्र पुरुषस्तत्स्त्री यत्र वा स्त्री स पुरुषस्ते द्वे योनिस्तदेकं मिथुनम् ॥~९॥ तस्या एव प्रथमः पादो भूस्तत्सवितुर्वरेण्यमित्यग्निर्वै वरेण्यमापो वरेण्यं चन्द्रमा वरेण्यम् । तस्या एव द्वितीयः पादो भर्गमयोऽपि भुव्प् भर्गो देवस्य धीमहीत्यग्निर्वै भर्ग आदित्यो वै भर्गश्चन्द्रमा वै भर्गः । तस्या एष तृतीयः पादः स्वर्धियो यो नः प्रचोदयादिति स्त्री चैव पुरुषश्च प्रजनयतो यो वा एतां सावित्रीमेवं वेद स पुनर्मृत्युं जयति बलातिबलयोर्विराट् पुरुषः । गायत्री चन्दः । गायत्री देवता । अकारोकारमकारा वीजाद्याः । क्षुधादिनिरसने विनियोगः । क्लामित्यादिषडन्गन्यासः । द्यानम् । अमृतकरतलार्द्रौ सर्वसंजीवनाढ्यावघहरणसुदक्षौ वेदसारे मयूखे । प्रणवमयविकारौ भास्कराकारदेहौ सततमनूभवे्अं तौ बलातिबलान्तौ ॥ ॐ ह्रीं बले महादेवि ह्रीं महाबले क्लीं चतुर्विधपुरुषार्थसिद्धिप्रदे तत्सवितुर्वरदात्मिके ह्रीं बरेण्यं भर्गो देवस्य वरदात्मिके अतिबले सर्वदयामूर्ते बले सर्वक्षुद्भ्रमोपनाशिनि धीमहि धियो यो नो जाते प्रचुर्यः या प्रचोदयादात्मिके प्रणवशिरस्कात्मिके हुं फट् स्वाहा । एवं विद्वान् कृतकृत्यो भवति सावित्र्या एव सलोकतां जयतीत्युपनि-षत् ॥ ॐ आप्यायन्तु ममान्गानि वाक्प्राणश्चक्षुः श्रोत्रमथो बल-मिन्द्रियाणि च । सर्वाणि सर्वं ब्रह्मोपनिषदं माहं ब्रह्म नि-राकुर्यां मा मा ब्रह्म निराकरोदनिराकरणम-स्त्वनिराकरणं मेऽस्तु । तदात्मनि निरते य उपनिषत्सु धर्मास्ते मयि सन्तु ते मयि सन्तु ॥ ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः ॥ हरिः ॐ तत्सत् ॥ इति सावित्र्युपनिषत्समाप्ता ॥
Om ! Let my limbs and speech, Prana, eyes, ears, vitality And all the senses grow in strength. All existence is the Brahman of the Upanishads. May I never deny Brahman, nor Brahman deny me. Let there be no denial at all: Let there be no denial at least from me. May the virtues that are proclaimed in the Upanishads be in me, Who am devoted to the Atman; may they reside in me. Om ! Let there be Peace in me ! Let there be Peace in my environment ! Let there be Peace in the forces that act on me ! 1-2. Who is Savitar, who is Savitri ? Who is Savitar, who is Savitri ? Agni is Savitar, earth is Savitri. Where there is Agni there is earth and where is earth there is Agni. The two are causes forming one pair. Varuna alone is Savitar, water – Savitri. When there is Varuna etc., — they are the sources, forming a pair. 3-6. (Again) Air alone is Savitar, ether is Savitri. Where there is air there is ether (and vice versa) – they are twin sources, forming a pair. Sacrifice alone is Savitar and metres are Savitri – where there is sacrifice there are metres (and vice versa). Thunder is Savitar and lightning is Savitri; where there is lightning (and vice versa). These two are twin sources. 7-8. The moon is Savitar and stars are Savitri. Where there is the moon, there are the stars (and vice versa) – these two are twin sources. 9. Man is Savitar, woman is Savitri. Where there is a man there is a woman and vice versa. They form one pair of sources. 10. Mind is Savitar and world is Savitri – where there is mind, there is woman (and vice versa) – these two are twin sources. 11. Of Savitri the first foot is Earth. ‘Of that Savitar, the admirable; fire indeed is adorable, water and moon are adorable. The second foot is Bhuvar, the mind region; ‘we meditate on the radiance of that deity’ – the fire is the radiance; sun, moon are radiance. 12. The third foot is the firmament – which may inspire our thoughts – this woman and man bring forth. 13. He who knows this Savitri conquers death. 14-15. Of Bala and Atibala Virat Purusha is the seer, Gayatri the metre and deity. A, U, M are seed letters etc. Their application is to the removal of hunger etc., ‘klam’ etc., are the group of six limbs. Meditation: I ceaselessly practise these two, fronted by the moon pouring life into all, adept in removing sin, the rays of Vedic wisdom, whose are forms are Aum, whose bodies are solar in form ! Om, hsim bala, great goddess; hrim, mighty one; klim, yielder of four-fold human goals, granter of the boon of Savitar; hrim, adorable light of the deity ! O Atibala, embodiment of all mercy, destroyer of hunger and fatigue, we meditate on you who may inspire our thoughts. O essence of inspiration, adorned with the crown of Pranava, Hum, Phat, Svaha. One who knows thus accomplishes his talks and shares his realm with Savitri. This is the Upanishad. Om ! Let my limbs and speech, Prana, eyes, ears, vitality And all the senses grow in strength. All existence is the Brahman of the Upanishads. May I never deny Brahman, nor Brahman deny me. Let there be no denial at all: Let there be no denial at least from me. May the virtues that are proclaimed in the Upanishads be in me, Who am devoted to the Atman; may they reside in me. Om ! Let there be Peace in me ! Let there be Peace in my environment ! Let there be Peace in the forces that act on me ! Here ends the Savitri Upanishad, included in the Sama-Veda.
sāvitryupaniṣadvedyacitsāvitrapadojjvalam । pratiyogivinirmuktaṃ rāmacandrapadaṃ bhaje ॥ 1॥ sāvitryātnā pāśupataṃ paraṃ brahmāvadhūtakam । tripurātapanaṃ devī trīpurā kaṭhabhāvanā ॥ 2॥ oṃ āpyāyantu mamāngāni vākprāṇaścakṣuḥ śrotramatho bala-mindriyāṇi ca । sarvāṇi sarvaṃ brahmopaniṣadaṃ māhaṃ brahma ni-rākuryāṃ mā mā brahma nirākarodanirākaraṇama-stvanirākaraṇaṃ me'stu । tadātmani nirate ya upaniṣatsu dharmāste mayi santu te mayi santu ॥ oṃ śāntiḥ śāntiḥ śāntiḥ ॥ hariḥ oṃ ॥ kaḥ savitā ka sāvitrī agnireva savitā pṛthivī sāvitrī sa yatrāgnistatpṛthivī yatra vai pṛthivī tatrāgniste dve yonī tadekaṃ mithunam ॥~1॥ kaḥ savitā kā savitrī varuṇa eva savitāpaḥ sāvitrī sa yatra varuṇa-stadāpo yatra vā āpastadvaruṇaste dve yonistadekaṃ mithunam ॥~2॥ kaḥ savitā ka sāvitrī vāyureva savitākāśaḥ sāvitrī sa yatra vāyustadākāśo yatra vā ākāśastadvāyuste dve yonistadekaṃ mithunam ॥~3॥ kaḥ savitā kā sāvitrī yajña eva savitā candāṃsi sāvitrī sa yatra yajñastatra candāṃsi yatra vā candāṃsi sa yajñaste dve yonistadekaṃ mithunam ॥ 4॥ kaḥ savitā kā sāvitrī stanayitrureva savitā vidyutsāvitrī sa yatra stanayitrustadvidyut yatra vā vidyuttatra stanayitruste dve yonistadekaṃ mithunam ॥ 5॥ kaḥ savitā kā sāvitrī āditya eva savitā dyauḥ sāvitrī sa yatrādityastaddyauryatra vā dyaustadādityaste dve yonistadekaṃ mithunam ॥ 6॥ kaḥ savitā kā sāvitrī candra eva savitā nakṣatrāṇi sāvitrī sa yatra candrastannakṣatrāṇi yatra vā nakṣatrāṇe sa candramāste dve yonistadekaṃ mithunam ॥ 7॥ kaḥ savitā kā sāvitrī mana eva savitā vāk sāvitrī sa yatra manastadvāk yatra vā vāk tanmanaste dve yonistadekaṃ mithunam ॥ 8॥ kaḥ savitā kā sāvitrī purupa eva savitā strī sāvitrī sa yatra puruṣastatstrī yatra vā strī sa puruṣaste dve yonistadekaṃ mithunam ॥~9॥ tasyā eva prathamaḥ pādo bhūstatsaviturvareṇyamityagnirvai vareṇyamāpo vareṇyaṃ candramā vareṇyam । tasyā eva dvitīyaḥ pādo bhargamayo'pi bhuvp bhargo devasya dhīmahītyagnirvai bharga ādityo vai bhargaścandramā vai bhargaḥ । tasyā eṣa tṛtīyaḥ pādaḥ svardhiyo yo naḥ pracodayāditi strī caiva puruṣaśca prajanayato yo vā etāṃ sāvitrīmevaṃ veda sa punarmṛtyuṃ jayati balātibalayorvirāṭ puruṣaḥ । gāyatrī candaḥ । gāyatrī devatā । akārokāramakārā vījādyāḥ । kṣudhādinirasane viniyogaḥ । klāmityādiṣaḍanganyāsaḥ । dyānam । amṛtakaratalārdrau sarvasaṃjīvanāḍhyāvaghaharaṇasudakṣau vedasāre mayūkhe । praṇavamayavikārau bhāskarākāradehau satatamanūbhaveaṃ tau balātibalāntau ॥ oṃ hrīṃ bale mahādevi hrīṃ mahābale klīṃ caturvidhapuruṣārthasiddhiprade tatsaviturvaradātmike hrīṃ bareṇyaṃ bhargo devasya varadātmike atibale sarvadayāmūrte bale sarvakṣudbhramopanāśini dhīmahi dhiyo yo no jāte pracuryaḥ yā pracodayādātmike praṇavaśiraskātmike huṃ phaṭ svāhā । evaṃ vidvān kṛtakṛtyo bhavati sāvitryā eva salokatāṃ jayatītyupani-ṣat ॥ oṃ āpyāyantu mamāngāni vākprāṇaścakṣuḥ śrotramatho bala-mindriyāṇi ca । sarvāṇi sarvaṃ brahmopaniṣadaṃ māhaṃ brahma ni-rākuryāṃ mā mā brahma nirākarodanirākaraṇama-stvanirākaraṇaṃ me'stu । tadātmani nirate ya upaniṣatsu dharmāste mayi santu te mayi santu ॥ oṃ śāntiḥ śāntiḥ śāntiḥ ॥ hariḥ oṃ tatsat ॥ iti sāvitryupaniṣatsamāptā ॥