अथर्ववेदीय सामान्योपनिषत् । सूदितस्वातिरिक्तारिसूरिनन्दात्मभावितम् । सूर्यनारायणाकारं नौमि चित्सूर्यवैभवम् ॥ ॐ भद्रं कर्णेभिः श्रुणुयाम देवाः । भद्रं पश्येमाक्षभिर्यजत्राः । स्थिरैरङ्गैस्तुष्टुवांसस्तनूभिर्व्यशेम देवहितं यदायुः । स्वस्ति न इन्द्रो वृद्धश्रवाः । स्वस्ति नः पूषा विश्ववेदाः । स्वस्ति नस्तार्क्ष्यो अरिष्टनेमिः । स्वस्ति नो बृहस्पतिर्दधातु ॥ ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः ॥ हरिः ॐ अथ सूर्याथर्वाङ्गिरसं व्याख्यास्यामः । ब्रह्मा ऋषिः । गायत्री छन्दः । आदित्यो देवता । हंसः सोऽहमग्निनारायणयुक्तं बीजम् । हृल्लेखा शक्तिः । वियदादिसर्गसंयुक्तं कीलकम् । चतुर्विधपुरुषार्थसिद्ध्यर्थे विनियोगः । षट्स्वरारूढेन बीजेन षडङ्गं रक्ताम्बुजसंस्थितम् । सप्ताश्वरथिनं हिरण्यवर्णं चतुर्भुजं पद्मद्वयाभयवरदहस्तं कालचक्रप्रणेतारं श्रीसूर्यनारायणं य एवं वेद स वै ब्राह्मणः । ॐ भूर्भुवःसुवः । ॐ तत्सवितुर्वरेण्यं भर्गो देवस्य धीमहि । धियो यो नः प्रचोदयात् । सूर्य आत्मा जगतस्तस्थुषश्च । सूर्याद्वै खल्विमानि भूतानि जायन्ते । सूर्याद्यज्ञः पर्जन्योऽन्नमात्मा नमस्त आदित्य । त्वमेव प्रत्यक्षं कर्मकर्तासि । त्वमेव प्रत्यक्षं ब्रह्मासि । त्वमेव प्रत्यक्षं विष्णुरसि । त्वमेव प्रत्यक्षं रुद्रोऽसि । त्वमेव प्रत्यक्षमृगसि । त्वमेव प्रत्यक्षं यजुरसि । त्वमेव प्रत्यक्षं सामासि । त्वमेव प्रत्यक्षमथर्वासि । त्वमेव सर्वं छन्दोऽसि । आदित्याद्वायुर्जायते । आदित्याद्भूमिर्जायते । आदित्यादापो जायन्ते । आदित्याज्ज्योतिर्जायते । आदित्याद्व्योम दिशो जायन्ते । आदित्याद्देवा जायन्ते । आदित्याद्वेदा जायन्ते । आदित्यो वा एष एतन्मण्डलं तपति । असावादित्यो ब्रह्म । आदित्योऽन्तःकरणमनोबुद्धिचित्ताहङ्काराः । आदित्यो वै व्यानः समानोदानोऽपानः प्राणः । आदित्यो वै श्रोत्रत्वक्चक्षूरसनघ्राणाः । आदित्यो वै वाक्पाणिपादपायूपस्थाः । आदित्यो वै शब्दस्पर्शरूपरसगन्धाः । आदित्यो वै वचनादानागमनविसर्गानन्दाः । आनन्दमयो ज्ञानमयो विज्ञानानमय आदित्यः । नमो मित्राय भानवे मृत्योर्मा पाहि । भ्राजिष्णवे विश्वहेतवे नमः । सूर्याद्भवन्ति भूतानि सूर्येण पालितानि तु । सूर्ये लयं प्राप्नुवन्ति यः सूर्यः सोऽहमेव च । चक्षुर्नो देवः सविता चक्षुर्न उत पर्वतः । चक्षुर्धाता दधातु नः । आदित्याय विद्महे सहस्रकिरणाय धीमहि । तन्नः सूर्यः प्रचोदयात् । सविता पश्चात्तात्सविता पुरस्तात्सवितोत्तरात्तात्सविताधरात्तात् । सविता नः सुवतु सर्वतातिं सविता नो रासतां दीर्घमायुः । ॐइत्येकाक्षरं ब्रह्म । घृणिरिति द्वे अक्षरे । सूर्य इत्यक्षरद्वयम् । आदित्य इति त्रीण्यक्षराणि । एतस्यैव सूर्यस्याष्टाक्षरो मनुः । यः सदाहरहर्जपति स वै ब्राह्मणो भवति स वै ब्राह्मणो भवति । सूर्याभिमुखो जप्त्वा महाव्याधिभयात्प्रमुच्यते । अलक्ष्मीर्नश्यति । अभक्ष्यभक्षणात्पूतो भवति । अगम्यागमनात्पूतो भवति । पतितसम्भाषणात्पूतो भवति । असत्सम्भाषणात्पूतो भवति । मध्याह्ने सूराभिमुखः पठेत् । सद्योत्पन्नपञ्चमहापातकात्प्रमुच्यते । सैषां सावित्रीं विद्यां न किञ्चिदपि न कस्मैचित्प्रशंसयेत् । य एतां महाभागः प्रातः पठति स भाग्यवाञ्जायते । पशून्विन्दति । वेदार्थं लभते । त्रिकालमेतज्जप्त्वा क्रतुशतफलमवाप्नोति । यो हस्तादित्ये जपति स महामृत्युं तरति य एवं वेद ॥ इत्युपनिषत् ॥ हरिः ॐ भद्रं कर्णेभिरिति शान्तिः ॥ इति सूर्योपनिषत्समाप्ता ॥
Om ! O Devas, may we hear with our ears what is auspicious; May we see with our eyes what is auspicious, O ye worthy of worship ! May we enjoy the term of life allotted by the Devas, Praising them with our body and limbs steady ! May the glorious Indra bless us ! May the all-knowing Sun bless us ! May Garuda, the thunderbolt for evil, bless us ! May Brihaspati grant us well-being ! Om ! Let there be Peace in me ! Let there be Peace in my environment ! Let there be Peace in the forces that act on me ! Now we shall expound Atharvangiras in relation to the sun: The seer is Brahma, metre Gayatri, Aditya the deity, ‘Hamsas so’ham with Agni and Narayana is the seed, the power is hrillekha or hrim, the pin is the power in the process of unfolding the sky etc., the application is its use in repetition for winning the four human goals. The six limbs consist of the seed with six vowels added. He indeed is a Brahmana who thus knows the golden Narayana with the blessed sun, impeller of the time-wheel, having four arms and two lotuses, showing promise of refuge and boon, mounted on the sun chariot, set in the red lotus. Om, Earth, middle region and sky; we meditate on the adorable splendour of Savitar who may inspire our thoughts. The sun is the self of the world, moving as well as un-moving. From Surya indeed are these creatures born, the Yajna, Parjanya, food and spirit. I bow to you Aditya; you are the agent himself, the manifest Brahman, Rudra, Vishnu, Rig-Veda etc., as well as all the chandas (Metre-Vedas). From Aditya is born Vayu, Bhumi, water, fire, sky, directions, Devas, Vedas; the sun scorches this sphere; this sun is Brahman, the inner organ, mind, intellect, mind-stuff and Ego, Prana etc., (the five airs), the five sense organs and five motor organs, sound, touch, form, taste and smell; speech, taking (with the hands) release (of the bowels), joy. I bow to Mitra, Bhanu, (protect me from death), to the shining one, the cause of the universe. All creatures are born of Surya and are protected by him, dissolve in him – I am Surya himself. The divine Savitar is our eye the Parvata (spirit of the Time-periods), may be vouchsafe our eye. We know the sun, meditate on the thousand-rayed; may the sun inspire us. Savitar is before us as well as behind, above and below. May he grant us omnipresence and long life ! Brahman is the single syllable Om, “Ghrini’ has two syllables, ‘Surya’ also, ‘Aditya’ has three. This is the mantra of eight syllables. He who recites this everyday is a Brahmana, facing sun while reciting he is released from the fear of great diseases, his poverty perishes. He becomes free from the sins of eating forbidden food, forbidden sex-relation, conversation with fallen (men), of wrong converse. At midday he shall recite facing the sun and he is released from the five great sins. He should not impart this Savitri Vidya to just anyone. He who recites at dawn becomes fortunate, gets live-stock, masters Vedas; reciting during the three periods (dawn etc.,) he gets the fruit of a hundred Yagas, reciting when the sun has risen to eighteen fingers, conquers death. This is the Upanishad. Om ! O Devas, may we hear with our ears what is auspicious; May we see with our eyes what is auspicious, O ye worthy of worship ! May we enjoy the term of life allotted by the Devas, Praising them with our body and limbs steady ! May the glorious Indra bless us ! May the all-knowing Sun bless us ! May Garuda, the thunderbolt for evil, bless us ! May Brihaspati grant us well-being ! Om ! Let there be Peace in me ! Let there be Peace in my environment ! Let there be Peace in the forces that act on me ! Here ends the Suryopanishad, included in the Atharva-Veda.
atharvavedīya sāmānyopaniṣat । sūditasvātiriktārisūrinandātmabhāvitam । sūryanārāyaṇākāraṃ naumi citsūryavaibhavam ॥ oṃ bhadraṃ karṇebhiḥ śruṇuyāma devāḥ । bhadraṃ paśyemākṣabhiryajatrāḥ । sthirairaṅgaistuṣṭuvāṃsastanūbhirvyaśema devahitaṃ yadāyuḥ । svasti na indro vṛddhaśravāḥ । svasti naḥ pūṣā viśvavedāḥ । svasti nastārkṣyo ariṣṭanemiḥ । svasti no bṛhaspatirdadhātu ॥ oṃ śāntiḥ śāntiḥ śāntiḥ ॥ hariḥ oṃ atha sūryātharvāṅgirasaṃ vyākhyāsyāmaḥ । brahmā ṛṣiḥ । gāyatrī chandaḥ । ādityo devatā । haṃsaḥ so'hamagninārāyaṇayuktaṃ bījam । hṛllekhā śaktiḥ । viyadādisargasaṃyuktaṃ kīlakam । caturvidhapuruṣārthasiddhyarthe viniyogaḥ । ṣaṭsvarārūḍhena bījena ṣaḍaṅgaṃ raktāmbujasaṃsthitam । saptāśvarathinaṃ hiraṇyavarṇaṃ caturbhujaṃ padmadvayābhayavaradahastaṃ kālacakrapraṇetāraṃ śrīsūryanārāyaṇaṃ ya evaṃ veda sa vai brāhmaṇaḥ । oṃ bhūrbhuvaḥsuvaḥ । oṃ tatsaviturvareṇyaṃ bhargo devasya dhīmahi । dhiyo yo naḥ pracodayāt । sūrya ātmā jagatastasthuṣaśca । sūryādvai khalvimāni bhūtāni jāyante । sūryādyajñaḥ parjanyo'nnamātmā namasta āditya । tvameva pratyakṣaṃ karmakartāsi । tvameva pratyakṣaṃ brahmāsi । tvameva pratyakṣaṃ viṣṇurasi । tvameva pratyakṣaṃ rudro'si । tvameva pratyakṣamṛgasi । tvameva pratyakṣaṃ yajurasi । tvameva pratyakṣaṃ sāmāsi । tvameva pratyakṣamatharvāsi । tvameva sarvaṃ chando'si । ādityādvāyurjāyate । ādityādbhūmirjāyate । ādityādāpo jāyante । ādityājjyotirjāyate । ādityādvyoma diśo jāyante । ādityāddevā jāyante । ādityādvedā jāyante । ādityo vā eṣa etanmaṇḍalaṃ tapati । asāvādityo brahma । ādityo'ntaḥkaraṇamanobuddhicittāhaṅkārāḥ । ādityo vai vyānaḥ samānodāno'pānaḥ prāṇaḥ । ādityo vai śrotratvakcakṣūrasanaghrāṇāḥ । ādityo vai vākpāṇipādapāyūpasthāḥ । ādityo vai śabdasparśarūparasagandhāḥ । ādityo vai vacanādānāgamanavisargānandāḥ । ānandamayo jñānamayo vijñānānamaya ādityaḥ । namo mitrāya bhānave mṛtyormā pāhi । bhrājiṣṇave viśvahetave namaḥ । sūryādbhavanti bhūtāni sūryeṇa pālitāni tu । sūrye layaṃ prāpnuvanti yaḥ sūryaḥ so'hameva ca । cakṣurno devaḥ savitā cakṣurna uta parvataḥ । cakṣurdhātā dadhātu naḥ । ādityāya vidmahe sahasrakiraṇāya dhīmahi । tannaḥ sūryaḥ pracodayāt । savitā paścāttātsavitā purastātsavitottarāttātsavitādharāttāt । savitā naḥ suvatu sarvatātiṃ savitā no rāsatāṃ dīrghamāyuḥ । oṃityekākṣaraṃ brahma । ghṛṇiriti dve akṣare । sūrya ityakṣaradvayam । āditya iti trīṇyakṣarāṇi । etasyaiva sūryasyāṣṭākṣaro manuḥ । yaḥ sadāharaharjapati sa vai brāhmaṇo bhavati sa vai brāhmaṇo bhavati । sūryābhimukho japtvā mahāvyādhibhayātpramucyate । alakṣmīrnaśyati । abhakṣyabhakṣaṇātpūto bhavati । agamyāgamanātpūto bhavati । patitasambhāṣaṇātpūto bhavati । asatsambhāṣaṇātpūto bhavati । madhyāhne sūrābhimukhaḥ paṭhet । sadyotpannapañcamahāpātakātpramucyate । saiṣāṃ sāvitrīṃ vidyāṃ na kiñcidapi na kasmaicitpraśaṃsayet । ya etāṃ mahābhāgaḥ prātaḥ paṭhati sa bhāgyavāñjāyate । paśūnvindati । vedārthaṃ labhate । trikālametajjaptvā kratuśataphalamavāpnoti । yo hastāditye japati sa mahāmṛtyuṃ tarati ya evaṃ veda ॥ ityupaniṣat ॥ hariḥ oṃ bhadraṃ karṇebhiriti śāntiḥ ॥ iti sūryopaniṣatsamāptā ॥